W 73. podcaście „Lepszy Klimat” Pauliny Górskiej gościnią była Monika Michalska-Szulc, znana jako „Pani od Odpadów” (związana z branżą odpadową i spalarnianą). Program nasiąknięty jest mitami i nieprawdami na temat spalarni odpadów. Będziemy je prostować w tym i kolejnych postach – na raz to niemożliwe, bo było ich tak dużo.
MIT 1: „W Polsce mamy 8 spalarni”
FAKT: Zgodnie z ostatnim raportem “Termiczne przekształcanie odpadów komunalnych w Polsce w 2022 r.”, opracowanym przez Instytut Ochrony Środowiska – Państwowy Instytut Badawczy (IOŚ-PIB), a opublikowanym w maju 2024 r., w Polsce funkcjonuje już 15 instalacji termicznego przekształcania odpadów (ITPOK) tj. spalarni i współspalarni odpadów komunalnych, a także cementowni, w których spalane są odpady komunalne. Łączne moce przerobowe ww. ITPOK w zakresie odpadów komunalnych to 2933 tys. Mg/rok.
Warto jednak dodać, że 3 spalarnie (Olszyn, Gdańsk i Warszawa) niebawem zostaną uruchomione – trwają w nich próbne rozruchy i/lub ostatnie prace przygotowawcze. Moce przerobowe ww. ITPOK to 500 tys. Mg/rok, co daje w sumie 3433 tys. Mg/rok dla 18 ITPOK.
Ponadto, 3 kolejne spalarnie (Krosno, Nysa, Rzeszów) są w trakcie budowy. Moc przerobowa ww. ITPOK to 105 tys. Mg/rok, co daje w sumie tys. 3538 tys. Mg/rok dla 21 ITPOK.
Ponadto, 48 spalarni jest w trakcie zaawansowanego procedowania, 18 z nich otrzymało już nawet dotacje z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Łączna moc przerobowa tych 48 ITPOK wynosi 3000 tys. Mg/rok. W sumie daje to zatem 69 ITPOK i łączną moc przerobową 6538 tys. Mg/rok.
Ponadto, istnieje niewykorzystana zdolność do zagospodarowania odpadów komunalnych w wymiarze 570 tys. Mg/rok w istniejących 10 cementowniach, co sygnalizowali przedstawiciele przemysłu cementowego podczas posiedzenia Parlamentarnego Zespołu ds. Rozwoju Przemysłu Cementowego w Polsce. W sumie daje to zatem 79 ITPOK i moc przerobową 7108 tys. Mg/rok.
MIT 2: „Lepsze jest termiczne przekształcanie niż składowanie”
FAKT: Spalanie nie ograniczy składowisk odpadów, bo składowanie frakcji energetycznej (powyżej 6 Mj/kg) jest zakazane, więc takie odpady tam nie trafiają. I w drugą stronę – spalarnie nie zmniejszają składowania, bo to co jest składowane jest za mało kaloryczne żeby nadawało się do spalania.
FAKT: Zgodnie prawem Unii Europejskiej spalanie śmieci jest gorsze nawet niż ich składowanie. O szkodliwości spalarni śmieci mówią: Dyrektywa UE 2018/850 (Art. 2), Rozporządzenie Parlamentu 2020/852 tzw. Taksonomia (Art. 17) , Rezolucja 2020/2077(INI) (Art. 104).
Już w preambule (pkt. 2) Dyrektywy UE 2018/850 wskazuje się, że stosując hierarchię postępowania z odpadami nie należy zastępować składowania odpadów ich spalaniem
W Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (tzw. Taksonomii), stwierdza się jednoznacznie, że spalarnie odpadów wyrządzają poważne szkody środowiskowe i nie wpisują się w Gospodarkę o Obiegu Zamkniętym (art. 17).
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 10 lutego 2021 r. 2020/2077(INI) w sprawie nowego planu działania dotyczącego Gospodarki o Obiegu Zamkniętym mówi wyraźnie o ograniczaniu spalania odpadów i nie zwiększaniu wydajności spalarni (art. 104).
Jakby tego było mało, wszystko wskazuje, że spalarnie śmieci zostaną od 2028 r. włączone do systemu EU ETS (czyli będą płacić za emisje CO2). Europejska Komisja ds. Środowiska, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności proponowała nawet włączenie ich już od 2026 r.
MIT 3: „Spalarnie śmieci stanowią „domknięcie” Gospodarki Obiegu Zamkniętego”
FAKT: Zgodnie z prawem Unii Europejskiej spalarnie śmieci NIE STANOWĄ elementu Gospodarki Obiegu Zamkniętego.
W Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/852 (tzw. Taksonomii) – art. 17 stwierdza się jednoznacznie, że spalarnie odpadów wyrządzają poważne szkody środowiskowe i nie wpisują się w Gospodarkę Obiegu Zamkniętego.
Rozporządzenia to akty prawne, które od momentu wejścia w życie mają zastosowanie do wszystkich krajów UE w sposób automatyczny i jednolity, bez konieczności transpozycji na grunt prawa krajowego. Są w pełni wiążące dla wszystkich państw UE.
c.d.n.
